عناوین متعدد عمل، مستلزم مجازات واحد عنوان اشد است

خلاصه جریان پرونده:
سرباز وظیفه « افشین، م » به اتهام بی احتیاطی در امر رانندگی با خودرو هایلوکس منجر به فوت مرحوم « مهدی، ح » و ایراد خسارت به خودرو هایلوکس 54271 تحت کنترل خود و خودرو هایلوکس طرف مقابل، تحت تعقیب دادسرای نظامی… گرفته است.

بدین توضیح سرباز مذکور رانندگی خودرو وانت هایلوکس شماره 54218 عقیدتی…… را به عهده داشته و پشت سر تویوتا شماره 54432 به رانندگی ستوان دوم « نادر، پ » که آن هم متعلق به سازمان مذکور بوده در اتوبان… در حالی که مقتول و یک نفر دیگر سرنشین خودرو وی بوده‌اند، در حرکت بوده که به علت بی احتیاطی و تجاوز از سرعت مطمئنه، با خودرو جلویی برخورد کرده، در نتیجه هر دو خودرو واژگون شده است. یکی دو سرنشین خودروتحت کنترل «افشین،م » مجروح شده است و «مهدی، ح» به حالت اغما فرو رفته و در بیمارستان بستری شده است. دیگری بعد از چند روز ترخیص و در نهایت، به علت وخامت وضع مجروح به بیمارستان سجاد تهران منتقل شده است و در آنجا جان به جان آفرین تسلیم کرده است.

پزشک قانونی علت فوت را برخورد جسم سخت به جمجمه و خونریزی سخت شامه اعلام کرده است. کارشناس تصادفات علت اصلی حادثه را عدم توانایی کنترل وسیله نقلیه از ناحیه « افشین، م » و تجاوز از سرعت مطمئنه قید کرده و نظریه کارشناس به متهم تسلیم شده، وی اظهار داشته خودرو ستوان «نادر، پ» مسیر او را بند آورده، چند بار ترمز گرفته، ترمزها درست عمل نکرده و مؤثر واقع نشده برای احتراز از برخورد با خودرو جلویی، خودرو را به سمت شانه خاکی هدایت کرده که با خودرو قبلی تصادف کرده و واژگون شده است. اولیای دم تقاضای دیه کرده‌اند و اضافه کرده اند، قتل در ماه حرام (محرم‌الحرام) واقع‌شده، خواستار تغلیظ دیه شده اند.

شعبه اول دادگاه نظامی یک… عهده دار رسیدگی شده و دادگاه با حضور اولیای دم و متهم تشکیل جلسه داده است. اولیای‌دم دیه تغلیظ شده را مطالبه کرده اند، متهم ضمن قبول اتهام اظهار داشته با سرعت 85 کیلومتر در ساعت حرکت می‌کرد.

دادگاه در خاتمه رسیدگی با توجه به شکایت اولیاء دم مرحوم « مهدی، ح »، گزارش بازرسی عقیدتی سیاسی فرماندهی… استان… نظریه کارشناس تصادفات که به صراحت، راننده خودرو شماره 54218 «افشین، م» را به دلیل تخطی از سرعت مطمئنه مقصر دانسته و طبق گزارش پزشک متخصص مغز و اعصاب و گزارش معاینه جسد پزشکی قانونی عنوان داشته است تصادف فوق کاهش عمیق سطح هوشیاری طولانی مدت و خونریزی سمت شامه‌ای طولانی مدت در نیمکره چپ مغزی را در پی داشته است. به طوری که حتی تخلیه خونریزی زیر سمت شامه ای اثر نداشته و در نهایت مرگ به علت ضربه مغزی و کوفتگی در نتیجه عوارض ناشی از آن،به اثبات رسیده و بزهکاری احراز شده است. متهم به استناد ماده 718 ناظر به ماده 714 وبند ماده 295 و 297 قانون مجازات اسلامی، به دو سال و یک روز حبس تعزیری و پرداخت یک فقره دیه کامل مرد مسلمان در حق اولیای‌دم و رد تقاضای تغلیظ اولیای‌دم به لحاظ عدم حصول صدمه و فوت در ماه حرام، محکوم، همچنین متهم از لحاظ ایراد خسارت بر اثر بی‌احتیاطی در رانندگی به استناد ماده 84 قانون مجازات اسلامی، با رعایت ماده 3 قانون مرقوم به یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم شده است.

آقای « حسین، م » طی لایحه ای به وکالت از محکوم علیه اعلام داشته، تجاوز از سرعت مطمئنه غیر از تجاوز از سرعت مقرر است که یکی از علل تشدید مجازات راننده در ماده 718 قانون مجازات اسلامی است، زیرا منظور از تجاوز از سرعت مطمئنه موضوع مواد 116 و 173 آیین نامه، احتیاط راننده در مواقعی است که حتی حرکت با سرعت مجاز خطر آفرین است، فرضاً در اتوبان ها حرکت با 110 کیلومتر در ساعت مجاز است، ولی در مواقعی نزول برف و باران باید با سرعت قابل اطمینان حرکت کند، گاهی ممکن است خیلی کمتر از حد مجاز هم باشد، ولی نامطمئن تلقی شود، بنابراین علت و سبب فوق را بی احتیاطی باید دانست، نه تجاوز از سرعت مقرره که از موجبات قانونی تشدید مجازات راننده مصرح در ماده 718 است و به این وسیله تقاضای تجدیدنظر کرده است. پرونده به دفتر دیوان عالی کشور ارسال، به این شعبه ارجاع شده است.

هئیت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای… عضو ممیز و اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای… دادیار دیوان عالی کشور اجمالاً مبنی بر: تقاضای اتخاذ تصمیم شایسته را بر اساس موازین شرعی و قانونی می نمایم. نسبت به دادنامه شماره 83/42 تجدیدنظرخواسته مشاوره نموده چنین رای می دهد.

« رأی »
همانگونه که وکیل مدافع متهم اعلام داشته، تجاوز از سرعت مطمئنه که در ماده 116 آیین نامه رانندگی، به معنی کاستن از سرعت مقرره در مواقع بارندگی و برف و تنگی معبر و غیره است، با تجاوز از سرعت مقرره که از موجبات تشدید مجازات راننده خاطی مصرح در ماده 718 قانون مجازات اسلامی ذکر شده، متفاوت است.
اولاً به علاوه جنبه عمومی بزه بی احتیاطی در امر رانندگی که منجر به قتل شده ( ماده 714 قانون مجازات اسلامی) و از طرفی بی‌احتیاطی در امر رانندگی که منجر به ورود خسارت به دو وسیله نقلیه شده، عناوین متعدد، عمل واحدند که طبق ماده 46 قانون مجازات اسلامی، مستلزم مجازات واحد عنوان اشد است و تعیین دو مجازات جداگانه، طبق ماده 47 قانون مرقوم موجه نیست.
ثانیاً رأی صادره، را از این جهت نقض و رسیدگی به دادگاه هم عرض محول می شود. در مورد، جنبه خصوصی بزه هر چند از ناحیه معترض اعتراض نشده، با اصلاح ماده استنادی به تبصره 3 ماده 295 و با توجه به اینکه از لحاظ رعایت ضوابط دادرسی اشکالی بر دادنامه وارد نیست و مستدلاً رأی صادر شده، ابرام می شود.