تقاضای قصاص یا دیه از سوی دادستان به جانشینی ولی دم

 متن پرسش :
چنانچه در قتل عمد، اولیاء دم پدر و مادر باشند و پدر شكایتی نداشته باشد و مادر به علت مفارقت از پدر شناخته نشود؛(علی‌رغم مساعی نتوان وی را شناسایی نمود) اولاً: آیا موضوع از مصادیق ماده 266 قانون مجازات اسلامی20 است یا خیر؟ ثانیاً: آیا دادستان باید از رئیس قوه قضاییه اذن بگیرد یا راسا می‌تواند نسبت به تقاضای قصاص اقدام كند؟

متن پاسخ :
در فرض اول كه پدر مقتول شكایتی نداشته، اگر منظور این است كه پدر از شكایت خصوصی صرفنظر نموده و گذشت كرده باشد و مادر با فرض مساعی برای شناسایی او توسط مقامات قضایی شناخته نشده است و نظر به اینكه مادر هم در هر صورت جزء اولیاء دم محسوب می‌گردد؛ بنابراین با فرض عدم شناسایی مشارالیها مورد مشمول ماده 266 قانون مجازات اسلامی بوده و طبق آن ماده اقدام خواهد شد. و در فرض دوم كه مقتول ولی دم نداشته باشد یا اولیاء دم او شناسایی نشوند، دادستان با توجه به تفویض اختیار به او می‌تواند تقاضای قصاص كند. (رجوع شود به بخشنامه شماره 6414/82/1 مورخ 25/4/1382 رئیس محترم قوه قضائیه) { ماده 261 قانون مجازات اسلامی: «اولیاء دم كه قصاص و عفو در اختیار آنهاست همان ورثه‌ی مقتولند، مگر شوهر یا زن كه در قصاص و عفو و اجرا اختیاری ندارند.» – ماده 266 قانون مجازات اسلامی: «اگر مجنی علیه ولی نداشته باشد یا شناخته نشود یا به او دسترس نباشد ولی دم او ولی امر مسلمین است و رئیس قوه قضاییه با استیذان از ولی امر و تفویض اختیار به دادستان‌های مربوطه نسبت به تعقیب مجرم و تقاضای قصاص یا دیه حسب مورد اقدام می‌نماید.» } [ برگرفته از روزنامه اطلاعات ]