حق مطالبه نفقه از پدر

سؤال : در پرونده ای آقای « الف» حسب شکایت فرزندان ذکورش که بیش از 18 سل سن دارند و دانشجو نیز می باشند متهم به ترک انفاق می باشد. پدر در دفاع از خود اعلام داشته که در زمان صغر سن فرزندان، از مادر آنها جدا شده و در صورتجلسه طلاق که به ثبت نیز رسیده توافق کرده اند که حفاظت و سرپرستی فرزندان با مادر باشد و در مقابل ، منزل مسکونی اش را به مادر و فرزندان انتقال می دهد ( که این امر نیز محقق شده) تا هر گونه دخل و تصرفی که بخواهند در آن انجام دهند و در نتیجه ، اینجانب از پرداخت نفقه و حضانت و سرپرستی آنها معاف گردیده ام . حال سؤال اینست که آیا فرزندان حق دریافت نفقه و به تبع آن شکایت کیفری و مطالبه نفقه علیه پدر خود را دارند؟ آیا پدر مسؤلیت کیفری دارد؟

پاسخ : در صورتی که فرزندان ندار باشند و نتوانند به وسیله اشتغال به شغلی وسایل معیشت خود را فراهم کنند و پدر نیز متمکن از دادن نفقه باشد، به استناد مواد 1197،1198،1199 قانون مدنی پدر، ملزم به انفاق است و چون پرداخت نفقه تکلیف قانونی پدر می باشد و مادر نیز ولایتی بر فرزندان ندارد و در نتیجه ، تعهد پدر و مادر در صورت جلسه بعد از طلاق و این که فرزندان بعد از بلوغ نیز علی الفرض فضولی بودن ، آن را تأئید نکرده اند؛ نافذ نمی باشد و پدر تکلیف به انفاق دارد. و چون جهت تحقق بزه ترک انفاق ، لازم است که عنصر روانی و معنوی نیز احراز شود و در فرض مسأله ، عنصر روانی مفقود است ، پدر را نمی توان از حیث کیفری قابل تعقیب دانست و توافق به عمل آمده بین پدر و مادر در زمان اجرای صیغه طلاق موجب اسقاط حق نفقه فرزندان نمی شود. ( نظریه اکثریت قضات در نشست قضائی )